ترجمة ادبی و بویژه ترجمة شعر از حساسیت و دشواری ویژه ای برخوردار است تا آنجا که برخی آن را امکان ناپذیر دانسته اند.در این میان شعر فارسی با برخورداری از ظرایف، صنایع ادبی و وزن ویژه خود، ترجمه پذیری خود را سخت‌تر کرده است. رباعیات خیام نیز یکی از شاهکارهای ادبی است که به آسانی تن به ترجمه نمی دهد. با این وجود مترجمان زیادی سعی کرده‌اند تا این اشعار را به زبان خود ترجمه کنند که می‌توان ترجمه انگ...

عمده شهرت جهانی حکیم خیام را باید در ترجمۀ انگلیسی نسبتاً آزاد ادوارد فیتزجرالد از رباعیات منسوب به او دانست. در پی ترجمۀ فیتزجرالد طیف گوناگونی از هنرمندان تصویرگر در صدد بازنمایی رباعیات بر آمدند. در غرب، رغبت خاصی در هنرمندان تصویرگر برای بازنمایی رباعیات پدید آمد که از تصویرگری‌های هنرمند آمریکایی، الیهو وِدِر آغاز شد. البته تاریخ نخستین تصویرگری رباعیات به سال 826 ق. باز می‌گردد که مربوط می‌ش...

سالیان سال ترجمه بعنوان یک ابزار توسط غرب به منظور سلطه بر شرق و تحقیر ملل شرقی استفاده می شد ترجمه رباعیات حکیم عمر خیام در سال 1859 میلادی و در دوران اوج امپریالیسم انگلیس در دنیا از فارسی به انگلیسی توسط ادوارد فیتس جرالد انجام شد . مغایرت های فاحش بین متن اصلی رباعیات و ترجمه، مدت زیادی که محل مناقشه و بحث است اثر حاضر به بررسی مقایسه ای ترجمه فیتس جرالد و چهار ترجمه دیگر که در دوران پسا اس...

تا کنون نسخه های دوزبانۀ، انگلیسی ـ فارسی، بسیاری از رباعیّات عمر خیّام در ایران چاپ شده است. متأخرترین آنها به کوشش سرکار خانم روشنک بحرینی در مجموعه کتابهای دوزبانۀ انتشارات هرمس منتشر شده و به چاپ سوّم (1393) هم رسیده است. گزارنده برای این کار از کتاب سرگذشت رباعیّات اثر آ. ج. آربری، مستشرق معروف انگلیسی، کمک گرفته است. آربری در این کتاب چاپ اوّل رباعیّات عمر خیّامِ فیتزجرالد (1859، که مشتمل بر 75 ر...

1.1 introduction “i see translation as the attempt to produce a text so transparent that it does not seem to be translated. a good translation is like a pane of glass. you only notice that it’s there when there are little imperfections- scratches, bubbles. ideally, there shouldn’t be any. it should never call attention to itself.” “norman shapiro” (venuti, 1995:1) edward fitzgerald is the br...

در حوزه ترجمه، مبحث ترجمه شعر موضوعی است که کمتر به طور تخصصی به آن پرداخته شده است. از اینرو، در ارزیابی ترجمه یک شعر عمدتا از معیارهای موجود برای ترجمه نثر استفاده می¬شود. عدم وجود معیار مستقل برای ارزیابی ترجمه ادبی باعث شده که در میان صاحب نظران تعاریفی همچون وفاداری به اصل و اصالت ترجمه به گونه¬های متفاوت و بعضا متناقض تعبیر شوند که این امر موجب بروز چالش دیرپا در ارزیابی ترجمه متون ادبی ب...

ترجمه همواره ارتباطی تنگاتنگ با قدرت و اختیار دارد به گونه ای که ایدئولوژی مقصد بر ایدئولوژی مبدا تاثیر می گذارد و ان را به نفع خود تغییر می دهد. این تفکر در دوره ویکتوریا که مردم رویکردی تحقیرامیز نسبت به ادبیات شرق داشتند موجب دستکاری ایدئولوژیک متون مبدا شد. فیتزجرالد ازجمله مترجمانی بود که به این کار مبادرت ورزید. شیوه کاهشی فیتزجرالد در تمامی ترجمه هایش به ویژه منطق الطیر باعث شده بررسی تر...

بی­تردید ترجمه می­تواند موجب ابداع و نوآوری ادبی شود. معمولاً دوره­های مهمِ نوآوری ادبی اغلب از پی دوره­های فعالیت فشرده ترجمه می­آیند. با این که اندیشه­های نو، انواع ادبی جدید و ساختارهای تازه از طریق ترجمه ایجاد می­شوند، ولی متأسفانه، تا همین اواخر، تطبیقی گران چندان به آن اهمیتی نمی­دادند. رباعیّات عمر خیّامِ فیتزجرالد در مسیر پذیرش به اشعار بدبینانه­ای تبدیل شدند و نسلی را مخاطب قرار دادند که با...